Boektip: The Plastic Soup Surfer – one person can change…

Dit jaar mag ik mij European Climate Pact Ambassador noemen. Het is niets meer of minder dan een sjieke titel bedacht door de EU voor alles dat ik al deed, namelijk kritische blogs schrijven over de consumptiemaatschappij en groeieconomie, zwerfafval rapen tijdens mijn buitenmomenten en mensen daarin proberen te inspireren met de Green Runner Movement, het huis verduurzamen en dat delen, duurzame boeken schrijven, lessen en lezingen geven met een duurzame inslag en ach, gewoon erg veel in de natuur zijn en daarvan genieten.

In 2011 startte ik mijn Green Runner Movement. Ik raapte eigenlijk iedere hardlooptraining of wedstrijd het meest in het oog springende stukje zwerfafval. Als ik vervolgens training gaf of wandelde met vrienden en hetzelfde deed, zag ik kopiegedrag. Zonder het te vragen gingen mijn lopers en vrienden afval rapen en weggooien. Nadoen vanuit moreel besef? Ik had iets te pakken.

Inspireren op grote schaal

Als looptrainer bedacht ik dat het gaaf zou zijn om 100 hardlooptrainers te inspireren, die op hun beurt 20 mensen trainden, drie keer per week, 50 weken per jaar. Zo kon het best nog eens in de… papieren gaan lopen. Nu was ik bestuurslid bij Hardlooptrainers Nederland, dus kon ik mijn schrijfsels kwijt in het magazine Proloop en op de website.

Nijmegen bukt en raapt het op

Opeens werd ik het boegbeeld in de actie Nijmegen bukt en raapt het op toen de stad een jaar lang European Green Capital was. TV Gelderland nam een filmpje op en wekenlang was ik ieder uur te zien op tv, al bukkend en rapend. Het leverde me onder mijn vrienden de titel ‘professioneel bukker’ op, maar dat terzijde. Ik raapte zwerfafval met leerlingen, docenten, wethouders en de burgemeester.

De Zwerfinator en de Plastic Soup Surfer

In die tijd stuitte ik vaak op Dirk Groot, de Zwerfinator, die het zwerfafval rapen en vastleggen tot een nieuwe orde verhief. Duizenden items fotografeerde hij en legde een database aan die inmiddels wordt gebruikt om grote bedrijven op het matje te roepen en wetten te wijzigen.

Een naam die nog meer bleef hangen was buitensporter Merijn Tinga, beter bekend als de Plastic Soup Surfer. Hij timmerde jarenlang aan de weg in zijn strijd tegen plastic. Ik las gisteren – in één adem – zijn boek Plastic Soup Surfer met als ondertitel Hoe één persoon verschil kan maken.

Een verademing in duurzaamheidsliteratuur

Zijn boek was een verademing. Ik lees veel, meerdere boeken per week. Heel veel valt tegen, minder gaat wel, een enkeling springt eruit. Merijns boek behoort tot deze laatste categorie.

Vanuit mijn Movement en ambassadeursrol lees ik veel boeken over duurzaamheid en idealisme. Tot mijn spijt is het vaak hel en verdoemenis. De eerste hoofdstukken schetsen dat alles naar de kloten is en… waarom zou je dan nog verder lezen? Toch?

Positieve benadering: Plastic hoop

Zo niet bij Merijn, hij neemt Plastic hoop in de mond. Hij geeft een helder, persoonlijk verslag van zijn switch van kunstenaar naar actievoerder. Hij gebruikt nog steeds zijn kunstzinnige achtergrond om een board te maken van plastic zwerfafval en bovenal verhalen te vertellen. Hij is zich bewust van de kracht van verhalen en gebruikt die om politici, bedrijven, scholieren en gemeenten mee op expeditie te krijgen.

De kracht van taal en actie

Hoe? Hij gebruikt taal: de Plastic Soup Surfer, Plastic Avengers, Wakkere Wegwerpers, Spatplastic, Knalplastic en Pickup10. Hij neemt mensen mee op zijn expedities als hij de Rijn afvaart vanaf de bron, langs de Nederlandse kust, van Maastricht naar de eilanden. Steeds raapt hij plastic en biedt het aan, trekt aandacht en roept partijen op verantwoordelijkheid te nemen.

Wat maakt dit boek bijzonder?

Hij is net als ik een Leidenaar (mijn verleden) en dat schept toch een band, al is dat het minst belangrijke raakvlak.

Veel reisboeken komen niet verder dan een dagboek met dagelijkse beschrijvingen van opstaan, eten, activiteiten, eten, slapen en herhalen. Ze missen de lagen die daar bovenop komen. Ik zie, ik zie, maar wat doet het nou met je? Hoe interacteren landschap en innerlijk? Kom je tot diepere inzichten? Wat zijn de lessen voor ons allemaal?

Merijn laat ons nergens hangen en neemt ons mee in zijn kwetsbare momenten waarop hij zich afvraagt wat hij nou toch in hemelsnaam allemaal aan het doen is, als hij bijna door hoge golven tegen een stenen pier wordt gekwakt. Heeft het allemaal wel zin? Hij begeeft zich in politieke spinnenwebben maar weet daarin zijn eigenheid te bewaren en zijn netwerk in te zetten en resultaten te behalen. Iets met geduld en beleid… waar ik naarmate ik verder kwam in het boek steeds meer respect voor kreeg.

Timing en impact

Precies op het juiste moment in verbinding zijn met topstukken die hem adviseren, daarnaar luisteren en dan acteren, timing…

Merijn heeft onwaarschijnlijk veel voor elkaar gekregen, vandaar ook de quote aan het begin van zijn boek:

Grappig is dat hij een dag met Floortje Dessing op de SUP op pad gaat en dan eigenlijk het antwoord (nog) schuldig moet blijven, maar wel tranen aan de binnenkant van zijn hoofd voelt. Ik heb Merijn nergens in dit hele verhaal op een groot ego kunnen betrappen. Het boek leest authentiek weg en vaak staat hij stil bij de vraag of hij als ‘boodschapper’ zelf wel het goede voorbeeld geeft.

Handvatten voor actie

Aan het eind van het boek geeft hij handvatten om zelf in actie te komen onder zijn motto (en subtitel) Hoe één persoon het verschil kan maken.

Ik herken in hem erg de actievoerder met goede bedoelingen die op andere momenten volstrekt naar de kloten in zee ligt en dreigt op de rotsen gesmakt te worden. Het is de constante struggle tussen gave expedities, goede bedoelingen en heeeeel veel papierwerk en voorbereiding. Door dat laatste ben je moe als je uiteindelijk op expeditie gaat en moet je het dan fysiek en mentaal zien te rooien. Merijn combineert dat met twee kinderen en zijn partner over wie hij vol lof is.

Conclusie

Zijn boek in één zin: een nuchter, no-nonsense, non-fictie, avonturen- en actieboek, met een hoge human-interestfactor dat ik in één ruk heb uitgelezen. Het boek verscheen in 2021 en is voorzien van kaders met informatieve stukken over plastics. Zelfs die stukken zijn leesbaar, niet droog en gewoon informatief.

Het boek stond in mijn kast en vroeg erom gelezen te worden vanwege mijn acties om zwerfafval te rapen.

Misschien wel de belangrijkste boodschap die ik tot me neem: ‘Het wordt misschien wel eens tijd om te stoppen met opruimen en de prioriteit te leggen bij monitoren en data verzameling. Het klinkt raar maar we zijn met duizenden vrijwilligers dagelijks in Nederland bezig om al het afval uit de natuur op te ruimen maar daardoor zien bedrijven en de overheid nooit hoe erg het echt is.’

De belangrijkste les die ik uit het boek haal en die de kern van mijn Green Runner Movement wordt: ‘Ja, je mag (en moet) vooral doorgaan met rapen van zwerfafval. Maar veel belangrijker is je gedrag aan te passen: minder plastic, beter scheiden, bewuster kopen. Plastic soep bestrijden bij de bron.

Dank Merijn, voor je acties en je boek. Je bent een voorbeeld voor ons outdoormensen die zo graag buitenspelen. Een dikke boektip!

Meer over Merijn Tinga, de Plastic Soup Surfer: plasticsoupsurfer.org/nl/

Meer over het boek The Plastic Soup Surfer: boek.plasticsoupsurfer.org/

_{Afbeeldingen: Copyright Eelke Dekker}